دیدن جهان با شعر

در زندگینامه خیام ، این ماجرا نقل شده است
که نشان دهنده افکار و همچنین شرایط این 
دانشمند و شاعر بزرگ است :

خیام خواست شرابی بنوشد که کوزه شراب شکست 
و خیام از مِی خوردن ، بازماند. پس این رباعی طنز
را سرود :

ابریقِ مِیِ مرا شکستی ربّی 

بر من ، درِ عیش را ببستی ربّی 

من ، مِی خورم و تو می کنی بدمستی 

خاکم به دهن ، مگر که مستی ربّی 

برخی از اطرافیان خیام ، نسبت به این شعر ، اعتراض 
کردند. خیام بر علاقه خودش به شراب و شادی ، تأکید
کرد ، ولی اتهام کفر را رد کرد و برای رضایت اطرافیان ،
این رباعی را سرود :

ناکرده گناه در جهان کیست بگو

آن کس که گنه نکرد چون زیست بگو

من ، بد کنم و تو بد مکافات دهی

پس فرق میان من و تو چیست بگو

خیام نیشابوری