دیدن جهان با شعر

​​

دشمنی ها، چه شخصی و چه اجتماعی، را باید کنار گذاشت۔ شادی و مستی، گوهر نایاب جهان است نه ملکی و ثروتی و قدرتی، چون آنها که ظاهرا قدرت و ملک و خوشی دارند، دلشان از غم های دیگر، مثل حریص بودن و رقابت ها و کینه ها و۔۔۔ پر است۔

یک جرعه مِیِ کهن، ز ملکی نو بِه
وز هرچه نه مِی طریق بیرون شو بِه
در دست به از تخت فریدون صد بار
خشتِ سرِ خم ز ملک کیخسرو بِه

خیام

شادی و مستی یعنی زندگی ناب و حیات عرفانی :

چون در گذرم به باده شویید مرا
تلقين ز شراب ناب گویید مرا
خواهید به روز حشر یابید مرا
از خاک در میکده جوييد مرا

خیام

( خیام با هر نوع غمی مخالف است۔ به زیبایی می سراید که نباید از مرگ غافل بود که می تواند ناگهان از راه برسد، به ویژه اگر انسان غمناک شود۔ باید هر کسی در زندگی خوش باشد: )

ای دل، چو زمانه می کند غمناکت

ناگه برود ز تن، روان پاکت

بر سبزه نشین و خوش بِزی روزی چند

زان پیش که سبزه بردمد از خاکت

( خیام از مستی و شادی می گوید۔

در دنیایی که هم ظالم تشویش دارد و هم مظلوم،

آرامش است که گوهر نایاب جهانیست ):

یک جرعه می کهن ز ملکی نو بِه

وز هرچه نه می طریق بیرون شو بِه

در دست به از تخت فریدون صد بار

خشت سر خم ز ملک کیخسرو بِه

خیام

قومی متفکر اندر رهِ دین

قومی به گمان، فتاده در راه یقین

میترسم از آنکه بانگ آید روزی

کای بی خبران! راه نه آن است و نه این

خیام

چون بلبل مست، راه در بستان یافت 

روی گل و جام باده را خندان یافت 

آمد به زبان حال در گوشم گفت :

دریاب که عمر رفته را نتوان یافت 

خیام 

در زندگینامه خیام ، این ماجرا نقل شده است
که نشان دهنده افکار و همچنین شرایط این 
دانشمند و شاعر بزرگ است :

خیام خواست شرابی بنوشد که کوزه شراب شکست 
و خیام از مِی خوردن ، بازماند. پس این رباعی طنز
را سرود :

ابریقِ مِیِ مرا شکستی ربّی 

بر من ، درِ عیش را ببستی ربّی 

من ، مِی خورم و تو می کنی بدمستی 

خاکم به دهن ، مگر که مستی ربّی 

برخی از اطرافیان خیام ، نسبت به این شعر ، اعتراض 
کردند. خیام بر علاقه خودش به شراب و شادی ، تأکید
کرد ، ولی اتهام کفر را رد کرد و برای رضایت اطرافیان ،
این رباعی را سرود :

ناکرده گناه در جهان کیست بگو

آن کس که گنه نکرد چون زیست بگو

من ، بد کنم و تو بد مکافات دهی

پس فرق میان من و تو چیست بگو

خیام نیشابوری